France-Soir: Oude wijn…

Op dezelfde dag dat Le Monde kopt “Lezen van dagbladen afgenomen in 2009“, lanceert France-Soir, ooit Frankrijks grootste dagblad, een nieuwe formule. Op het eerste gezicht hebben die twee berichten niets gemeen, maar iets verder gekeken zijn de twee berichten wel degelijk gelieerd.Franse dagbladen hebben een klein publiek, zeker gezien het aantal inwoners (65 miljoen). Nationale dagbladen halen bescheiden oplages van 438.000 exemplaren (23 maart j.l., opgave van Le Monde zelf) of 320.000 (gemiddelde oplage van Le Figaro). Weinig vergeleken bij de kranten van de buurlanden zoals het Algemeen Dagblad (NL, 413.000 ex. op 17 miljoen inwoners) of Het Laatste Nieuws (BE, 350.000 ex. op zes miljoen Nederlandstalige inwoners). Waarom lezen zo weinig Fransen dagbladen?

Ouderwets

In tegenstelling tot wat de redacties willen doen geloven, is noch de “Crisis” noch het web de oorzaak van de miserabele situatie van de papieren kranten. De werkelijke reden van de problemen is waarschijnlijk het feit dat de Franse dagbladen, zonder complex, de 21e eeuw volledig aan zich voorbij hebben laten gaan, een karakteristiek die ook de nieuwe formule van France-Soir belichaamt. De herlancering van dit oude merk is op zichzelf een subtiele samenvatting van de problemen waaraan de Franse pers lijdt. De krant is ouderwets, lelijk, weinig relevant, dicht bij de macht en vooral saai.

Likken levert lintje op

De conservatieve journalisten die de Franse redacties bevolken zijn niet de enige verklaring voor de geringe oplages. In tegenstelling tot nagenoeg alle Europese landen, is de nationale pers bijna afwezig buiten de hoofdstad. Het distributiesysteem is duur en archaïsch. Er is een chronisch gebrek aan grafische en fotografische durf. Maar de belangrijkste reden is zonder twijfel het idee van wat een krant moet zijn. Om u een indruk te geven, op 17 maart, dag van de herlancering, geeft France-Soir zijn voorpagina aan de goede oude Chirac; de ex-president schittert eveneneens op pagina 2. Vervolgens is het de beurt aan Sarkozy (2 keer), voorzitter van de Assemblée Bernard Accoyer, oud-judokampioen en Sarkozy-lieveling Douillet en minister van Onderwijs Luc Chatel. De volgende ochtend: van hetzelfde laken een fijngesneden pak! Sarko, Fillon, en Lagarde (maar ook de man van het midden, François Bayrou) hebben allen recht op hun kleurenfoto. De reden van de toezijding aan de regering? France-Soir geeft ons de sleutel op pagina 3. Christiane Vulvert, Algemeen Directeur van France-Soir, is benoemd tot ridder in de Légion d’honneur. Ze ontving haar versierselen uit handen van het staatshoofd zelf. Een voorbeeldige en efficiënte reactie van de Dienst Hielenlikken op nummer 55 van de rue Faubourg Saint-Honoré. Tegelijkertijd kunnen we France-Soir het geflirt met politici niet al te kwalijk nemen. Zelfs de beste in de Franse mediafamilie maken zich van tijd tot tijd schuldig aan deze typisch Franse traditie. (Ook gij, Laurent!)

De rest van de krant bevat evenmin veel origineels: de paardenrennen, het weer, het televisieoverzicht, dat alles in kleur. En wie is die oude meneer die ons op pagina 3 vaderlijk toelacht? Ah, dat is Gilles de Prévaux, de hoofdredacteur. France-Soir wil “modern en elegant” zijn, zo schrijft hij. Modern? Werkelijk? De lay-out ademt de sfeer van de jaren tachtig, de inhoud die van de jaren Pompidou en het logo die van de ochtend na de Bevrijding.

En toch, ondanks het regerende pessimisme in krantenland, is het lanceren van een nieuw betaald dagblad en het verleiden van een nieuw publiek, mogelijk. De oefening is met verve uitgevoerd in Nederland, waar in 2006 het kwaliteitsdagblad NRC Handelsblad zijn ochtendversie NRC Next lanceerde. Bestemd voor een jonger publiek, met name studenten, is deze krant een light versie van de grote broer en haalt de krant een oplage van rond de 85.000 exemplaren. Het succes is niet onopgemerkt gebleven in Frankrijk, waar Le Monde zou studeren op een Franse kopie van deze succesformule.

Gemiste kans

France-Soir is gekocht door de jonge Russisch-Franse ondernemer Alexandre Pougatchev. Welke zijn echte beweegredenen ook zijn (francofiel? filantroop? politiek?), op zich is het lovenswaardig dat een jongeling 50 miljoen euro (waarvan 20 miljoen voor een tenenkrommende promotiecampagne) investeert in zoiets oubolligs als een papieren krant. Dat hij heeft nagelaten te investeren in een moderne, originele en onafhankelijke krant is echter een gemiste kans voor de hele Franse dagbladpers en vooral voor haar (potentiële) lezers. De nieuwe versie van France-Soir is geen lang leven beschoren.