Facelift voor Marseille

Marseille wil van de ‘noordelijkste stad van Afrika’ veranderen in het Franse Barcelona, dankzij de verkiezing tot cultuurhoofdstad van Europa. Er moet nog wel wat gebeuren.

De Zuid-Franse havenstad Marseille heeft de uitverkiezing tot Europese culturele hoofdstad (samen met het Slowaakse Košice) aangegrepen voor een ingrijpende stadsvernieuwing. De tweede stad van het land, qua inwonertal, kent relatief veel armoede. De werkloosheid is er hoog en de inwoners worden regelmatig opgeschrikt door gewelddadige afrekeningen in het criminele circuit.
Voor de snobistische Parijzenaars is Marseille de ‘noordelijkste stad van Afrika’. Dat slechte imago moet plaatsmaken voor het beeld van een bruisende metropool. De inwoners van ‘Massalia’, zoals de Grieken hun kolonie 2600 jaar geleden noemden, hebben hun minderwaardigheidscomplex voorzichtig afgeschud. Marseille is nu zelf hoofdstad. Van cultuur nog wel.
Hele wijken gingen op de schop; er werd meer dan € 700 mln geïnvesteerd in de stadsvernieuwing. Op veel plekken wordt nog flink gebouwd aan constructies van wereldberoemde architecten als Zaha Hadid, Jean Nouvel, Norman Foster en Rudy Ricciotti. Het stadsbestuur hoopt op het ‘Bilbao-effect’; de Noord Spaanse havenstad werd door de bouw van het architectonisch spectaculaire Guggenheim-­museum ineens een toeristische trekpleister.
De transformatie is overal zichtbaar. Neem de Vieux-Port. De oude haven is sinds de Griekse overheersing het centrum van de stad. Het was decennialang een onoverzichtelijk gebied waar een veredelde snelweg, een parkeerplaats en vieze trottoirs het beeld bepaalden. Dat is nu allemaal veranderd in een prachtig plein waar men kan flaneren.

Wandelboulevard

Niet alles is op tijd klaar voor MP2013, zoals de manifestatie heet. Langs de kust wordt de komende jaren een kilometers lange groene wandelboulevard aangelegd. Vlak bij de Vieux-Port staat de Villa Méditerranée nog in de steigers. Het grootste deel van dit spectaculaire gebouw hangt in de lucht, boven een grote vijver. Het wordt de plek voor de culturele dialoog met de ‘overkant’, de Arabische wereld.
De andere oever van de Middellandse Zee heeft ook zijn plek in een grote, zwarte vierkante doos, het MuCEM. Het wordt een museum over de ‘beschavingen van Europa en de Middellandse Zee’. In het naastgelegen fort Saint-Jean uit de 17de eeuw komt de kunstcollectie. Het complex gaat in de lente open.

Prachtig uitzicht

In een van de armste wijken van Europa staat de oude tabaksfabriek La Belle de Mai. Het kostte meer dan tien jaar om het gebied om te bouwen tot een creatieve hotspot. Op twaalf hectare staat nu het grootste ‘culturele cluster’ van het continent, met het stadsarchief, film- en televisiestudio’s en internetbedrijven. Ook zijn er atelierruimtes, theaterzalen en expositiezalen gebouwd. Vanaf een terras is er een prachtig uitzicht op de stad en op de Middellandse Zee.
Marseille wil met het evenement niet alleen in het vizier komen van meer koopkrachtige toeristen, maar vooral van investeerders. De stad gaat de concurrentie aan met Barcelona als aantrekkelijkste vestigingsplek aan de Middellandse Zee. MP2013 heeft een budget van ongeveer € 100 mln. Meer dan 15 % daarvan komt van sponsors, een record sinds men begon met de Europese culturele hoofdsteden in 1985. Ook in dat opzicht kan Marseille een voorbeeld zijn voor Eindhoven, Maastricht of Leeuwarden. Een van deze drie zal in 2018 Europa’s culturele hoofdstad zijn.

MP2013

Auto: 1200 km vanuit Utrecht.
Er gaan rechtstreekse vluchten vanuit Amsterdam en Eindhoven.
Vanuit Brussel gaat er vijf keer per dag een TGV rechtstreeks naar Marseille. Reisduur ongeveer vijf uur.
Meer info: mp2013.fr