Abortus, euthanasie, homohuwelijk, drugs, seks: alle grote taboes zijn de afgelopen decennia in Nederland verdwenen. En dat laten de Nederlanders maar wat graag in het buitenland weten. Met zevenmijlslaarzen stampen zij door de wereld, het domineesvingertje hoog geheven tegen iedereen die niet hun voorbeeld volgt. Stoer trots op wat zij ‘direct’ noemen, maar feitelijk onbeschoft is.
Is er geen dan geen enkel taboe meer over? Toch wel. Er is een onderwerp waar niemand aan mag komen, op straffe van morele executie. En dat zijn De Oranjes. Een kritisch geluid over de monarchie in Nederland is simpelweg onmogelijk. Het land dat zich voorstaat op zijn tolerantie, leidt Republikeinen het liefst naar de guillotine. Dat is deze week weer duidelijk geworden. De kritiekloze berichtgeving van de media na de aankondiging van de troonsafstand en de over elkaar heen vallende politici die er als de kippen bij waren om veren in Majesteits derrière te steken drukken iedere hoop op herinvoering van de republiek de kop in.
Een confrère dreigde mij (ironisch) te blokkeren op Twitter vanwege een ‘haatmail’ over aanspreekvormen (als etiquette-expert stel ik dat men een staatshoofd aanspreekt met ‘mevrouw’ of ‘meneer’, nooit met ‘majesteit’). Een ander maakte mij uit voor Francofiel. Dat laatste is in Nederland kennelijk een nog groter scheldwoord dan Republikein. Beide heren ken ik als intelligente, gematigde personen. Hun redelijkheid verdwijnt kennelijk als sneeuw voor een oranje zon zodra het over de familie Van Amsberg gaat.
Blockt collega @stefandevries tot en met 30 april wegens republikeinse haatmail
— Olaf Koens (@obk) 29 janvier 2013
Ironisch? Of hysterisch?
Ambtenaar
Waarom zoveel aandacht voor een zeer goed betaalde ambtenaar die na 33 jaar in functie te zijn geweest besluit met pensioen te gaan? Omdat ze ‘haar werk uitmuntend gedaan heeft’, klinkt het. Dat is dan een geluk bij een ongeluk. Erg veel concurrentie had ze overigens niet, dus of ze het ‘goed’ of ‘slecht’ heeft gedaan is nauwelijks te beoordelen. Beatrix is de afgelopen 48 uur veel geprezen omdat ze ‘er altijd was’ en dan met name om steun te betuigen bij grote rampen. Om er even een Godwinnetje er in te gooien: bij de grootste ramp die Nederland ooit getroffen heeft, nam haar familie de benen naar Canada.
Soms is een president slimmer dan een koning, zelden het tegenovergestelde.
‘Waar maak je je toch druk om? Een Republiek kost ook klauwen met geld’ hoor ik vaak van monarchisten. Of ‘Dan krijgen we iemand als Berlusconi of Sarkozy’. Ook mogelijk. Zeker. Ieder systeem kost geld. Soms pakt een monarchie wat duurder uit, soms een republiek. Soms is een president slimmer dan een koning, zelden het tegenovergestelde. Maar in beide situaties is een president de directe keuze van het volk. ‘De koning(in) zorgt voor politieke stabiliteit’ is een ander argument. Als dat zo is, vraag ik me af waarom de wereld al ruim een decennium verbaasd naar de chaotische politieke situatie in het moeras aan de Noordzee kijkt.
(Ir)rationeel
De abdicatie deze week was een uitstekend moment geweest om eens een serieus en beschaafd debat te houden over de monarchie. Helaas. De vraag of Willem-Alexander beter of slechter is dan zijn moeder hoeft nu niet eens beantwoord te worden. Zijn koppige onderdanigen zullen er alles aan doen om het de nieuwe koning zo makkelijk mogelijk te maken. In mijn ogen is er geen enkel argument voor het handhaven van een monarchie. Zeker niet in een land dat ooit tot de avant-garde behoorde door de eerste moderne Republiek te stichten. Maar dat is een rationeel argument. En de Oranjeliefde is nu juist allesbehalve dat. Vriend Marijn Kruk wees me op Joseph de Maistre (1753-1821). Deze Savoyaardse politicus, historicus, filosoof en geen fan van de Revolutie, zag een solide regering zo: By founding societies upon foundations so dark, so mysterious and so terrifying that anyone who dares approach them will find himself immediately subject to the most hideous and enormous penalties[ref]http://berlin.wolf.ox.ac.uk/lists/nachlass/maistre.pdf[/ref].
De Maistre leefde net lang genoeg om zijn droom in het Koninkrijk der Nederlanden vorm te zien krijgen.
