Europa-correspondent Stefan de Vries laat zijn licht schijnen over de uitspraken van de Franse President Emmanuel Macron over ongevaccineerde Fransen.
Heel Frankrijk staat vandaag op de achterste benen vanwege een uitlating van President Emmanuel Macron in een interview met het dagblad Le Parisien (betaalmuur). Dinsdagavond werd bekend dat hij had gezegd: ‘Les non-vaccinés, j’ai très envie de les emmerder. Et donc on va continuer de le faire, jusqu’au bout. C’est ça, la stratégie’. In het Nederlands zou je dat vertalen met ‘Ik heb zin om de ongevaccineerden pissig te maken. En dus gaan we ermee door, tot het gaatje. Dat is de strategie.’
Lees ook | Macron drijft ongevaccineerden verder in het nauw
Het citaat uit het interview werd bekend op het moment dat er in de Franse Assemblée driftig gedebatteerd werd over de invoering van de ‘Vaccinatiepas’ oftwel 2G oftewel een verkapte vaccinatieplicht. De zitting werd geschorst, politieke opponenten spraken er schande van en Europese journalisten braken het hoofd over de vertaling van het woord ‘emmerder’. Een lastig woord. Is het boos maken (zoals Teletekst schreef)? Is het dwarszitten (volgens de chique Nieuwe Rotterdamsche Courant)? Zieken? Jennen? Of misschien wel naaien? In het Engels vertaalde ik het als ‘to annoy’, aangezien ik ‘to piss off’ toch wat te grof vond klinken. Al snel kreeg ik reacties dat die laatste term toch echt beter was. Dat is ook het woord dat de zender France 24 nu gebruikt.
Leven zuur maken
Hoe zit dat in andere talen? In het Spaans heeft Macron vandaag zin om de niet-gevaccineerden te neuken (‘joder’). De Duitse pers heeft het over ‘nerven’, op de zenuwen werken. Bild gebruikt overigens ‘schikanieren’, treiteren, ook een aardige keuze. In 2018 vertaalde Der Spiegel het nog als ‘auf den sack gehen’, op je ballen werken of zoiets, volgens de Duitsers een ‘ongewoon volkse uitdrukking’. De Deense collega’s schrijven “Jeg har lyst til at gøre livet surt”. Voor iemand die de taal niet spreekt klinkt dat als iets dat je alleen in het donker zou willen doen. Het betekent echter ‘Ik wil hen het leven zuur maken’, een redelijk politiek correcte vertaling die ook RTL Nieuwsvandaag gebruikt.
Henri Vernet, de chef politiek van Le Parisien was bij het interview aanwezig. Het was een bijeenkomst die al sinds september gepland stond. Tijdens de ruim twee uur durende sessie stelden zeven aanwezige lezers de vragen. De journalisten deden niets anders dan opschrijven wat er gezegd werd. ‘Macron houdt niet zo van de pers, hij gaat liever in gesprek met gewone mensen,’ vertelt Vernet vandaag aan BNR. ‘De sfeer was dus ontspannener dan bij een gewoon interview.’ Dat verklaart misschien waarom Macron zich genoeg op zijn gemak voelde om het alledaagse emmerder te gebruiken. ‘Hij heeft het woord zelfs verschillende keren gezegd. Het ontging hem absoluut niet.’
De President wist heel goed wat hij zei: ‘Macron is niet iemand die improviseert,’ voegt Vernet er aan toe. Het artikel is voor publicatie ingezien door het Elysée en waarschijnlijk ook door Macron zelf. De krant hoefde niets te corrigeren. Een krachtterm met voorbedachte rade.
Macron niet de eerste
Macron is niet de enige president die straattaal gebruikt. Jacques Chirac maakte regelmatig vulgaire opmerkingen. Over Margaret Thatcher zei hij tijdens een Europese top in 1988: “Wat wil die feeks nog meer van me, mijn ballen op een bord?”. Sarkozy kreeg de toorn van de natie over zich heen toen hij een voorbijganger die hem de hand weigerde te schudden toebeet “Rot op, zielige lul!”. Stanley Pignal, journalist bij The Economist, wijst er op dat President Georges Pompidou ook al eens emmerder gebruikte, Waardoor het volgens Pignal lastig wordt om Macron te betichten van onpresidentiële taal. Hij heeft gelijk. Macron citeerde die zin zelfs in 2018 en ook gisteren had hij het volgens Henri Vernet over Pompidou. Maar om duidelijk te maken dat de staat moet ophouden de Fransen lastig te vallen. Macron draait het nu dus om.
Het interview deed heel wat stof opwaaien. De huidige president maakt het tot beleid om de (ongevaccineerde) Fransen lastig te vallen, te jennen, te zieken. Een opvallende stap drie maanden voor de Presidentsverkiezing. Macron is officieel geen kandidaat, maar met deze uitspreek laat hij er geen twijfel meer over bestaan: “Een president kan zoiets niet zeggen, maar een kandidaat natuurlijk wel,” stelt Vernet, “en dat hij zo vrijuit praat toont dat hij dat feitelijk al is.”
Voor de liefhebbers van het woord emmerder dit pareltje van George Brassens uit 1969.
