De Europese Unie is op weg een politieke unie te worden, waarin het economisch beleid van lidstaten veel strikter wordt gecoördineerd. Dat zegt Jürgen Stark, lid van de directie van de Europese Centrale Bank (ECB), zaterdag in een interview met onze confrères van Het Financieele Dagblad.
‘We moeten de economische aansturing versterken. Dat is een volgende stap op weg naar een meer politieke unie. Dat is onmisbaar om de Economische en Monetaire Unie te laten werken. Volgens Stark is de huidige crisis in zwakke eurolanden te wijten aan slecht economisch beleid. ‘We hebben nu geen eurocrisis, maar een crisis van individuele lidstaten die jaren boven hun stand hebben geleefd en financiële en economische fouten hebben gemaakt.’
Kredietcrisis
Door de kredietcrisis zijn bijna alle Europese lidstaten in zware financiële moeilijkheden gekomen. Nu blijkt dat sommige landen er veel moeite mee hebben hier weer bovenop te geraken. Griekenland en Ierland krijgen inmiddels financiële steun van de andere eurolanden. Stark vindt dat de regels van de Economische en Monetaire Unie (EMU) van oorsprong goed waren, maar dat regeringen zijn vergeten het economisch beleid onderling af te stemmen. ‘Volgens het Verdrag van Maastricht bleef economisch beleid een bevoegdheid van de nationale regeringen, maar met de bedoeling die nauwgezet te coördineren’, zo zegt de econoom van de ECB. ‘Dat staat duidelijk in het Verdrag van Maastricht: alle lidstaten zullen hun economisch beleid beschouwen als een zaak van gezamenlijk belang. En hier zitten de tekortkomingen. Wat ontbrak was een volledige implementatie van de verdragsafspraken.’
Twee gedachten
Nu hinkt de EMU op twee gedachten, aldus Stark. Er is wel een gezamenlijk monetair beleid, uitgevoerd door de ECB. Maar het ontbreekt aan een gezamenlijk economisch beleid. Daarmee is de ‘M’ van de EMU wel gerealiseerd, maar de ‘E’ niet, zo luidt Starks redenering. Stark stelt dat de lidstaten van meet af aan hun economisch beleid niet centraal wilden coördineren, ondanks de formele intenties daartoe: ‘Er was een gebrek aan politieke wil, meteen al toen over het Verdrag van Maastricht onderhandeld werd, om macht over te dragen naar het Europese niveau.’
Stabiliteitspact
Vrijdag meldde deze krant al dat Stark aandringt op een ‘revolutionaire aanpak’ van de Europese begrotingsregels in het stabiliteitspact. Hij is bang dat de begrotingsdiscipline in eurolanden te zwak blijft en dat er te veel politieke invloed blijft bestaan op het naleven en sanctioneren van de begrotingsregels. Maandag debatteert het Europees Parlement voor het eerst over de hervorming van het stabiliteitspact. CDA-europarlementariër Corien Wortmann-Kool, een van de zes onderhandelaars namens het parlement, is blij met de steun van de ECB. Ook zij wil het pact veel verder aanscherpen dan de lidstaten nu van plan zijn. Wortmann-Kool spreekt van ‘een opvallend openlijke lobby van de ECB’. Het pleidooi van Stark is volledig in lijn met haar inzet: ‘Ik kan de steun goed gebruiken.’
