Met het oppakken woensdag van een 8-jarig jongetje in Nice, die een opmerking had gemaakt over de Charlie-terroristen, is een nieuw dieptepunt bereikt in de gevaarlijke autoritaire wind die sinds drie weken door Frankrijk waait.
Hij moest zich verantwoorden op verdenking van een nieuw misdrijf dat sinds 1 januari bestaat, het verheerlijken van terrorisme. Sinds de aanslagen op 7, 8 en 9 januari zijn meer dan 70 procedures gestart. 30 mensen kregen de afgelopen weken al via snelrecht tot twee jaar gevangenisstraf, omdat ze op internet de aanslagen goedkeurden.
Op de vraag “Wat betekent terrorisme?” antwoordde het kind dat hij dat niet wist.
Op de vraag “Wat betekent terrorisme?” antwoordde het kind dat hij dat niet wist. Het verhoor duurde een half uur, waarna het kind mocht spelen, terwijl de politie de vader ondervroeg. De ondervraging leidt vandaag tot ophef in Frankrijk. De hashtag #Ahmed8ans is inmiddels een trending topic. Maar ‘gezien de huidige context vonden we dat we wel een stukje verder konden gaan’, zo verdedigde een politiecommissaris van het bureau in Nice de opmerkelijke actie van de sterke arm.
Frankrijk ziet zichzelf graag, maar ten onrechte, als bakermat van de mensenrechten. Het heeft echter een slechte staat van dienst als het gaat om de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. In het jaarlijkse rapport over de wereldwijde persvrijheid van Reporters sans Frontièrers is Frankrijk opnieuw gedaald, naar een 39ste plek (nummer 1 is Finland, direct gevolgd door Nederland).
Frankrijk wordt regelmatig veroordeeld voor het schenden van de vrijheid van meningsuiting. Vaker zelfs dan Rusland, een land dat toch niet echt bekend staat om de persvrijheid
Frankrijk wordt regelmatig veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor schending van de vrijheid van meningsuiting. Vaker zelfs dan Rusland, een land dat toch niet echt bekend staat om de persvrijheid. Het komt ook wel eens voor dat presidenten journalisten laten afluisteren, buiten ieder wettelijk kader om, gewoon omdat ze willen weten waar de media mee bezig.
Eerder deze week nog bedreigde een Kamerlid van het Front National een journalist voor de camera’s met fysiek geweld (‘We zullen je krijgen, het zal pijn gaan doen‘). De relatie media-politie(k) is dus moeizaam te noemen.
Frankrijk slaat op dit moment door, maar de hysterie is niet typisch Frans. Voor veel vooral Westerse regeringen is veiligheid een doel op zich geworden. Ook in Nederland is er een steeds verdergaande beperking van de fundamentele burgerlijke vrijheden. In 2010 veranderde de naam van het ministerie van Justitie in het Orwelliaans klinkende ‘Veiligheid en Justitie’. De impliciete boodschap is duidelijk: veiligheid staat voorop, justitie komt later wel.
We gaan steeds een ‘stukje verder’, totdat we helemaal ‘veilig’ zijn, en er geen vrijheid meer is. Dat moet terroristen als muziek in de oren klinken
De Britse filosoof A.C. Grayling schreef in 2009 in het boek ‘Liberty in the Age of Terror
‘ (niet vertaald) dat alle westerse regeringen sinds 11 september te ver gaan in het inperken van burgerlijke vrijheden uit naam van de Oorlog tegen Terreur. Geholpen door steeds geavanceerdere technologie, houdt de staat iedere beweging van onschuldige burgers nauwgezet in de gaten. Burgers zijn schuldig tot hun onschuld bewezen is.
Na de aanslag op Charlie Hebdo, een blad dat de grenzen van de meningsuiting opzocht, gaan we steeds een ‘stukje verder’, zoals de politie in Nice woensdag. Totdat we helemaal ‘veilig’ zijn, en er geen vrijheid meer is. Dat moet terroristen als muziek in de oren klinken.
