De Hollanders zijn weer eens boos op Europa. Want “Brussel verbiedt Nederland verkiezingsuitslag snel te melden.” Gelukkig biedt Geen Stijl “dapper weerstand” door de resultaten tóch te melden voor de rest van de Europese burgers naar de stembus is geweest.
“Ik heb precies dezelfde irritatie” reageert de Minister-President lacherig in een videoreportage van de bekende site (zie onder) . Maar waar is de MP nu geïrriteerd over? Iets later zegt hij namelijk: “Ik vind alleen wel dat wij als Nederland, waar we hebben afgesproken om gewoon in Europa niet uitslagen in andere landen te beïnvloeden door uitslagen hier te geven, dat we netjes zijn als we ons eraan houden”. Tegen de GeenStijlverslaggever: “Als u dat nu ook doet… Nee? Mmm, daar was ik al bang voor”, gevolgd door een twinkelende kwajongensgrijns.
Verbod of afspraak?
Hoe zit het nu met het melden van de uitslagen? Is het een ‘verbod’ of is het een afspraak? In 1976 sprak het toen nog gezellig groepje van negen lidstaten de regels rondom de verkiezing van het Europees Parlement (EP) met elkaar af in de Akte betreffende de rechtstreeks verkiezing van de leden van het Europese Parlement. In artikel 10:2 van die Akte ook de simpele basisregel van iedere verkiezing, namelijk dat gewacht wordt met de uitslag tot de laatste stembus gesloten is. De afspraken zijn ondertekend door de toenmalige staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Laurens Jan Brinkhorst (D66) en later geratificeerd door het Nederlandse Parlement. De Akte kwam tot stand onder leiding van de voorzitter van de Europese Gemeenschap op dat moment. En dat was Nederland.
Christelijke lobby
De Britse Europarlementariër Andrew Duff (op Europees niveau lid van dezelfde partij als Rutte, de Alde) vindt het maar vreemd dat de premier nu zo jammert: “De Nederlanders zouden zich af en toe als Europese burgers moeten gedragen.” Duff is lid van de AFCO, de Commissie Constitutionele Zaken, en kwam in 2010 met voorstellen (hier als PDF) om de Akte op een paar punten te wijzigen, zoals een betere vertegenwoordiging van vrouwen in het EP en de invoering van een Europees kiesdistrict. Nederland had in de AFCO kunnen voorstellen het tijdstip van de bekendmaking aan te passen, maar deed dat niet. Duff stelde ook voor de verkiezingen in alle lidstaten voortaan op zaterdag en zondag te houden. Van de 23 aanwezige leden van de Commissie, stemden uiteindelijk 17 voor de wijzigingen. Onder hen niet alleen Andrew Duff, maar ook Ruttes partijgenoten Guy Verhofstadt en Stanimir Ilchev. Het idee om in het weekend te stemmen sneuvelde uiteindelijk in de Raad, naar verluidt omdat Nederland over stag ging voor de sterke lobby van de christelijke partijen. Uit respect voor de zondagsrust van Barneveld en Veenendaal stemt Nederland dus als een van de weinigen komende donderdag al.
Britse gehoorzaamheid
Nederland is niet helemaal een buitenbeentje met de rare verkiezingsdag. Ook Groot-Brittannië en Ierland stemmen op 22 mei, maar daar zijn tegelijkertijd de lokale verkiezingen. Die uitslagen komen wel ’s avonds, de Europese resultaten moeten even wachten. Ook al staan ze niet bekend als de grootste eurofielen, er is geen Brit of Ier die daar over zeurt. “We zijn nu eenmaal wat gedisciplineerder dan de Nederlanders,” legt Duff uit, “we beginnen zondagmiddag met tellen en maken de officiële uitslag zondagavond bekend, net als iedereen.”
Verzet
Uit protest tegen artikel 10:2 van de Akte, heeft Geen Stijl aangekondigd waar mogelijk mensen naar stembureau’s te sturen om zo zijn “eigen transparantie dan maar” te organiseren. Inderdaad een stijlloos initiatief om Europese afspraken te omzeilen, maar ook een beetje ‘huilie huilie’ om niets. De uitslagen zijn namelijk al transparant. Ze worden hardop voorgelezen in de stembureaus als er kiezers aanwezig zijn (Kieswet artikelen N6, N8a, N9). Alleen het publiceren van de officiële uitslag is niet toegestaan, omdat de lidstaten, onder leiding van Nederland, dat zo hebben afgesproken.
Fair Play
Zoals zo vaak het geval is, is het niet ‘Brussel’ dat Nederland iets verbiedt, maar zijn het de lidstaten zelf die barrières opwerpen. Iedereen die kan Googlen vindt talloze resultaten op ‘Rutte’ en ‘strengere Europese regels’. Wanneer ook Nederland zich aan regels moet houden, spreekt de Minister-President echter met andere tong. De openlijke en lacherige steun van Rutte aan deze burgerlijke ongehoorzaamheid is een premier onwaardig: hij keurt impliciet het negeren van de geest van de verkiezingen goed en beledigt zijn collegae regeringsleiders. Als ‘bewaker’ van de verdragen wijst de Europese Commisie Nederland in dit geval terecht op zijn verplichtingen.
De Minister-President is kennelijk geïrriteerd over zijn eigen afspraken. Ook toen hij in 2012 de kans kreeg de regels te veranderen, deed de premier niets. “Als meneer Rutte iets te klagen heeft, moet ie maar naar zijn eigen parlement gaan”, besluit zijn partijgenoot Duff ferm. Met fair play heeft het niets te maken, met framing des te meer.
