De Parijse burgemeester Bertrand Delanoë bracht deze week een bezoek aan Amsterdam. Wie is deze, voor veel Nederlanders onbekende, man?
Delanoë en zijn Amsterdamse evenknie Eberhard van der Laan zetten hun handtekening onder een samenwerkingsakkoord tussen de twee hoofdsteden. Ze slaan de handen ineen op gebieden als verkeer en vervoer, duurzaamheid, water- en afvalmanagement, cultuur en economie.
Delanoë is in Nederland niet zo bekend, maar in Frankrijk is de Parijse burgemeester al jaren een van de geliefdste politici. Zijn kalme en beheerste karakter vormen een contrast met veel heetgebakerde figuren bij Van der Laans zusterpartij, de Parti Socialiste.
Bertrand Delanoë begint al jong aan zijn politieke carrière. De latere president François Mitterrand haalt hem in 1977 naar Parijs, omdat hij vindt dat Delanoë goed kan speechen. Delanoë wordt gemeenteraadslid in de Franse hoofdstad, komt begin jaren negentig voor de PS in het parlement en wordt daarna senator. In 2001, drie jaar nadat hij tijdens een televisie-interview als homoseksueel uit de kast is gekomen, wint Delanoë verrassend de burgemeestersverkiezing. Voor het eerst sinds 1871 heeft Parijs weer een linkse bestuurder aan het hoofd. In 2008 wordt hij ruim herkozen. De speerpunten van Delanoës politiek voor Parijs zijn het vervoer, huisvesting, cultuur en kinderopvang. Nieuwe tramlijnen worden aangelegd, er komen bus- en fietsstroken. Het immense privé-appartement in het Parijse stadhuis voor de burgemeester, laat Delanoë rap ombouwen tot crèche. Hij blijft zelf wonen in zijn appartement in de populaire wijk Le Marais.
Tijdens de eerste editie van de Nuit Blanche, de museumnacht, in 2002, wordt hij neergestoken door een verwarde man die later verklaart een hekel te hebben aan ‘politici en vooral aan homoseksuelen’. Voordat hij zwaargewond naar het ziekenhuis wordt gebracht, zegt de burgemeester dat het feest vooral door moet gaan. Delanoë is anderhalve maand uit de running, maar zijn populariteit stijgt. Ondanks zijn wat autoritaire en afstandelijke stijl maakt hij zich snel geliefd bij de Parijzenaars. Zijn speerpunten als vervoer, huisvesting, cultuur en kinderopvang vallen in goede aarde. Nieuwe tramlijnen worden aangelegd, er komen bus- en fietsstroken. In 2008 wordt Delanoë ruim herkozen. Sommigen vinden hem kil of arrogant, maar zelfs zijn politieke tegenstanders hebben respect voor de manier waarop Delanoë de stad bestuurt: een stuk zakelijker en efficiënter dan zijn voorgangers. Om de stad aantrekkelijker te maken kijkt Delanoë de kunst af bij succesvolle evenementen elders in Europa. Vervolgens organiseert hij die op grotere schaal in Parijs. Stadsstrand Paris Plage kreeg in de hele wereld navolging, net als de Nuit Blanche.
Grijze fietsen
Behalve over het concept van gekozen burgemeesters, kan Delanoë Van der Laan misschien iets leren over het enorme succes van de Vélib’. Dit is een 21e eeuwse versie van het Amsterdamse witte fietsenplan in de jaren zestig. Sinds 2007 staan ruim twintigduizend fietsen ter beschikking van de Parijzenaars. Op iedere straathoek zijn ze te vinden en de grijzen fietsen waren direct na de introductie een groot succes. Sindsdien heeft de stad een netwerk van 700 kilometer fietspaden aangelegd, net zo veel als Amsterdam. Een soortgelijk systeem voor elektrische auto’s, Autolib’, ging vorig jaar van start. Duizenden parkeerplekken moesten er voor verdwijnen, maar geen Parijzenaar protesteerde. In ruil voor de fietskennis, mag Van der Laan zijn Parijse collega infomeren over de Metropoolregio, een onderwerp dat vandaag ook op de agenda staat. De stad Parijs is in oppervlakte slechts de helft van Amsterdam, maar telt met 2,3 miljoen mensen bijna drie keer zoveel inwoners. Waar wereldsteden als Londen, Berlijn en New York een centraal bestuur hebben, is de agglomeratie Parijs met bijna 12 miljoen inwoners een bestuurlijke lappendeken met liefst 1281 burgemeesters. Die structuur is totaal ongeschikt om grote stadsproblemen aan te pakken. Delanoës ambitie voor een overkoepelende regio komt moeilijk van de grond. Het overigens is niet de enige hobbel in Delanoës carrière. Zijn grootste deceptie kreeg hij in 2005, toen het IOC de Olympische Spelen 2012 niet aan de Franse hoofdstad toewees. De klap kwam hard aan, vooral omdat aartsrivaal Londen met de Spelen aan de haal ging. Delanoë toonde zich een slecht verliezer en beschuldigde toenmalig premier Tony Blair van corruptie. Sinds het begin van Delanoës ambtsperiode is Parijs nog meer dan voorheen een stad voor ‘bobo’s’ geworden, de bourgeois-bohèmes, verwende stedelingen met goede inkomens. Ondanks de crisis bedraagt de koopprijs voor appartement nu gemiddeld €8300 per vierkante meter (met uitschieters naar 20.000 euro) en de huurprijs zo’n 25-30 per m2. Voor jonge gezinnen is de stad te duur geworden en zij trekken steeds verder weg de voorsteden in. Voor bedrijven is de stad eveneens minder aantrekkelijk geworden (lees ook hier).
Opvolging
Volgend jaar stopt Delanoë als burgemeester. Als het aan Delanoë ligt wordt de in het Spaanse Cadiz geboren Anne Hidalgo zijn opvolgster. Deze ‘IJzeren Dame’ is sinds Delanoë burgemeester werd zijn linkerhand en de ‘nummer twee’ van het stadsbestuur. Delanoë heeft er voor gezorgd dat Parijs leefbaarder is, en de Socialisten stevig in het zadel.
Dit artikel verscheen eerder in Het Financeele Dagblad. Hoe het bezoek verliep kunt u hier lezen in een verslag van confrère Hans Verbraeken.
In kader
Bertrand Delanoë
30 mei 1950 in Tunis (Tunesië)
Studeerde rechten aan de universiteit van Toulouse.
1971 Lid PS
1977 Gemeenteraadslid Parijs
1981-1986 Kamerlid
1995-2001 Senator
1998 Coming out
2001-2014 Burgemeester Parijs
