Uit de duinen achter me waait een zacht voorjaarsbriesje. Op het strand beneden voetbalt een jongetje in de branding. Op een bankje kijkt een ouder stel over de zee. Wellicht zijn ze net oud genoeg om terug te denken aan dezelfde dag nu 71 jaar geleden.
Het contrast met nu kan niet groter zijn. Op 6 juni 1944 landde hier een kleurrijk gezelschap dappere jongemannen op vijf stranden in Noord-Frankrijk voor de grootste militaire operatie die de wereld ooit gezien had. Meer dan 1.200 vliegtuigen en 5.000 boten brachten in amper 24 uur 160.000 soldaten in Normandië. Tegenwoordig liggen de stranden er vredig bij waardoor het moeilijk is om een voorstelling te maken van de slachtpartij die er plaatsvond. Op Omaha Beach alleen al stierven ongeveer 2.000 Amerikaanse soldaten. Aan Duitse zijde waren de verliezen 1.200 troepen. De lokale bevolking betaalde echter de zwaarste tol: 3.000 Franse burgers lieten op 6 juni 1944 het leven. Ondanks de zware verliezen die dag, was de Bevrijding van Europa begonnen.
[aesop_map height=”250″ sticky=”off”]Pathfinder
Ieder jaar sinds 1949 herdenkt en viert Normandië de aankomst van de geallieerde vrijheidsstrijders. Om de paar jaar ga ik hier naar toe, meestal als journalist. In 2009 was ik in Normandië om verslag te doen van de 65e verjaardag van Operatie Overlord, de codenaam van de operatie die beter bekend is onder de naam D-Day. Vlakbij Omaha Beach, een van de vijf stranden van de invasie, ontmoetten we Julius Eisner, een charmante 85-jarige New Yorker. In 1944 was hij Soldaat Eerste Klasse Eisner. Geboren op 12 januari 1923 in Brooklyn, diende hij in het 505e Parachute Infanterie Regiment van de 82e Airborne. Hij was een Pathfinder, een verkenner, de speciaal getrainde para’s die achter de vijandige linie werden gedropt om de landingszone te markeren en andere voorbereidingen te treffen. Zij waren de eersten die aankwamen in Normandië, een paar uur voor de armada die in de vroege ochtend op de stranden zou landen.
[aesop_parallax img=”http://devries.fr/wp-content/uploads/2015/04/Sainte-Mère-Église.jpg” parallaxbg=”on” caption=”Until today, the church of Sainte-Mère-l’Eglise commemorates John Steele’s unfortunate landing. Photo: Anton Bielousov/CC BY-SA” captionposition=”bottom-left” lightbox=”on” floater=”on” floaterposition=”left” floaterdirection=”up”]
Iets na middernacht steeg Eisner in slecht weer op in Engeland. Na een korte vlucht over het Kanaal, sprong Eisner uit een C-47 vliegtuig, beter bekend als ‘Dakota’, een van de 432 vliegtuigen die die nacht waren vertrokken naar Frankrijk. Eisner landde om 01 uur 21, na een sprong van slechts 350 voet (ongeveer 120 meter) hoogte. Van de 17 vliegtuigen met verkenners, was het zijne het enige dat op de juiste plek terechtkwam. Al een paar uur later nam zijn bataljon Saint-Mère-Eglise, dat daarmee het eerste stadje op het Franse vasteland is dat bevrijd was (Corsica was al in oktober 1943 bevrijd). Eisner raakte lichtgewond, maar vocht toch door. Andere para’s hadden minder geluk. Velen raakten zwaargewond of kwamen om. Soldaat John Steel landde op de klokketoren van de kerk. Hij hing daar twee uur lang, letterlijk doodstil, om de Duitsers te laten geloven dat hij dood was. Steel en Eisner namen later ook deel aan de operatie ‘Market Garden’ in Nederland, waar Eisner een paar dagen oorlogsgevange was.
[aesop_parallax img=”http://devries.fr/wp-content/uploads/2015/04/dday.jpg” parallaxbg=”on” caption=”D-Day, 6 June 1944″ captionposition=”bottom-left” lightbox=”on” floater=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up”]
In juni 1944 was een stond een groot deel van de velden onder water. Zwaar materiaal, radio’s en geweren verdwenen in het moeras. Sommige soldaten verdronken direct omdat ze te zwaar bepakt waren. In 2009 interviewden we Eisner niet ver van het weiland waar hij 65 jaar eerder geland was. Na de Oorlog kwam hij regelmatig terug naar Normandië, en bij ieder bezoek verbleef hij bij dezelfde familie. Zijn gastfamilie sprak maar een klein beetje Engels, maar net genoeg om iedere keer opnieuw hun oprechte dank voor de bevrijder uit Brooklyn uit te spreken. De aangename kennismaking met de levendige oude parachutist veranderde al snel in een diepe bewondering. Hij was eigenlijk de eerste soldaat met wie ik sprak die hier echt gevochten had. Hij zat vol fascinerende en soms verschrijkkelijke verhalen. (Zie het interview dat we met hem, en andere D-Day veteranen hadden.)
[aesop_video align=”center” src=”vimeo” id=”126261129″ loop=”on” autoplay=”on” controls=”on” viewstart=”on” viewend=”on”]Ik was onder de indruk van Eisners verhaal, dat kenmerkend was voor de vele Amerikaanse jongens die bereid waren hun leven te riskeren (en vaak te geven) voor de bevrijding van een continent waar ze nog nooit geweesr waren. Maar “It was worth it” vertelde Eisner ons. Na de Oorlog werkte Julius veertig jaar als postbode bij de US Postal Services. In 2009, het jaar van onze ontmoeting, ontving hij het Franse Légion d’Honneur. Hij stierf in 2013, maar als hij nog in leven was geweest zou hij ongetwijfeld de D-Day viering van vandaag niet aan zich voorbij hebben laten gaan.
“Les sanglots longs des violons de l’automne blessent mon cœur d’une langueur monotone…”
Violen
Op de nacht voor de landing, werd het Franse Verzet op de hoogte gebracht met een gecodeerde boodschap uitgezonden door BBC Radio. Het waren de eerste regels van een gedicht van Verlaine.
“De lange snikken
Van de violen
Van de herfst
Verwonden mijn hart
In lome
Monotonie.”
Het bericht werd correct ontcijferd door de Duitsers, maar het was te laat om de Geallieerde invasie te voorkomen. Vandaag klinken deze woorden als een echo op de rustige stranden van Normandië, ter herinnering aan Julius Eisner, aan de kids uit Kentucky, de lads uit Leicester, en de guys uit Canada, die zonder twijfelen deelnamen aan Operatie Overlord, om hun leven te geven voor de Europeanen die nu zeven decennia in vrede leven. Here’s to you, Julius!
Meer
Iedereen die geïnteresseerd is in ‘Operatie Overloard’ raad ik aan D-Day: The Battle for Normandy
te lezen, van de ongeëvenaarde Anthony Beevor (In Nederland verschenen bij Ambo Anthos.)
Kijk ook deze historische beelden van Eisners 82nd Airborne Division tijdens de Invasie van Normandië in de zomer van 1944.
[aesop_video align=”center” src=”youtube” id=”yoGiP5WAn5A” loop=”on” autoplay=”on” controls=”on” viewstart=”on” viewend=”on”]
